Gạo là lương thực không thể thiếu trong bữa ăn của người Việt và nhiều quốc gia châu Á. Không chỉ đóng vai trò là nguồn cung cấp năng lượng chính, gạo còn góp phần tạo nên sự phong phú cho văn hóa ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, bạn đã thật sự hiểu rõ các tính chất của gạo, đâu là gạo ngon, đâu là gạo kém chất lượng? Đặc biệt với những ai đang kinh doanh gạo, việc nắm vững đặc tính của từng loại gạo lại càng quan trọng hơn, bởi chỉ khi hiểu đúng về sản phẩm, bạn mới có thể cung cấp gạo chất lượng và tư vấn cho khách hàng của mình một cách chính xác nhất. Hãy cùng TOMAX Holding tìm hiểu chi tiết hơn về các tính chất của gạo để bạn có cái nhìn toàn diện hơn nhé.
1. Tổng quan về các tính chất của gạo
Trong ẩm thực Việt Nam, gạo có nhiều loại khác nhau, mỗi loại sở hữu những đặc điểm riêng biệt về hình dáng, cấu trúc tinh bột và giá trị dinh dưỡng.
Gạo có mấy loại?
Gạo nếp
Gạo nếp là loại gạo có hàm lượng amylopectin rất cao, gần như không chứa amylose nên khi nấu cho độ dẻo quánh đặc trưng. Hạt gạo nếp thường to và tròn hơn gạo tẻ, có màu trắng đục hoặc trắng sữa. Gạo nếp chủ yếu được dùng để nấu xôi, làm bánh chưng, bánh tét, bánh giầy và nhiều món truyền thống của người Việt. Do thời gian sinh trưởng dài hơn các giống lúa thường nên gạo nếp thường có giá trị cao hơn và mang đậm hương vị đặc trưng riêng.
Gạo tẻ
Gạo tẻ là loại gạo phổ biến nhất và được sử dụng hằng ngày trong bữa ăn của đa số gia đình Việt. So với gạo nếp, gạo tẻ có hàm lượng tinh bột cân bằng hơn, giàu dinh dưỡng như protein, vitamin nhóm B, canxi và khoáng chất. Gạo tẻ được trồng nhiều tại các khu vực nhiệt đới gió mùa như Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ,… và là nguồn cung cấp năng lượng chính trong khẩu phần ăn của người Á Đông.
Gạo lứt
Gạo lứt còn gọi là gạo lật là gạo chỉ xay bỏ lớp vỏ trấu nhưng vẫn giữ nguyên lớp cám và mầm gạo. Đây là loại gạo giàu dinh dưỡng hơn gạo trắng vì chứa nhiều chất xơ, vitamin nhóm B, magie, chất béo tự nhiên và các nguyên tố vi lượng. Gạo lứt thường được dùng trong chế độ ăn healthy, eat clean, giảm cân hoặc thực dưỡng. Khi nấu, gạo lứt cho cơm dẻo nhẹ, hơi bùi và có mùi thơm đặc trưng của cám.
Gạo trắng
Gạo trắng là loại gạo đã được xay xát kỹ, loại bỏ phần lớn lớp cám và phôi. Do đó, gạo trắng có hương vị thơm dịu, dễ ăn, dễ nấu và phù hợp với nhiều món ăn Việt. Tuy nhiên quá trình xay xát khiến gạo trắng mất đi một phần dưỡng chất so với gạo lứt. Bù lại, gạo trắng có độ mềm – thơm – dẻo ổn định nên được sử dụng rộng rãi trong mọi gia đình và nhà hàng.
Gạo tấm
Gạo tấm là phần hạt gạo vỡ trong quá trình xay xát hoặc sàng lọc. Mặc dù bị vỡ, gạo tấm vẫn giữ nguyên giá trị dinh dưỡng và thậm chí còn được ưa chuộng trong các món như cơm tấm sườn bì chả. Gạo tấm thường cho cơm tơi, mềm và thơm nhẹ. Nhờ giá thành tốt và dễ nấu, gạo tấm được sử dụng phổ biến ở gia đình, quán ăn và bếp ăn công nghiệp.
Các tính chất chung của gạo
Màu sắc hạt gạo
Màu sắc của hạt gạo phụ thuộc vào giống lúa, quá trình xay xát và kỹ thuật sấy. Gạo có thể có màu trắng trong, trắng sữa, ngà, vàng hoặc nâu (đối với gạo lứt). Gạo mới thường sáng và trong hơn, trong khi gạo để lâu có thể chuyển màu hơi ngả vàng do oxy hóa. Màu gạo cũng là một yếu tố phản ánh mức độ tinh khiết và chất lượng của hạt gạo.
Thành phần dinh dưỡng trong gạo
Dinh dưỡng của gạo phụ thuộc lớn vào giống lúa, đất trồng, cách chăm sóc, quy trình xay xát và bảo quản. Nhìn chung, gạo chứa:
- Glucid (70 – 80%): cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Protein (7 – 8,5%): cao hơn ở các giống gạo đặc sản hoặc gạo lứt.
- Vitamin nhóm B: B1, B2, B3,… giúp chuyển hóa năng lượng.
- Khoáng chất: canxi, magie, sắt,… đặc biệt tập trung ở lớp cám gạo.
- Chất xơ: có nhiều ở gạo lứt, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Gạo mới thường dẻo hơn nhờ hàm lượng amylopectin cao, còn gạo cũ xốp và tơi hơn vì tinh bột chuyển hóa theo thời gian.
Các đặc tính chung của các loại gạo hiện nay
Tùy giống mà gạo sẽ có đặc tính khác nhau, nhưng phổ biến nhất gồm:
- Thơm – dẻo – ngọt: thường thấy ở các giống đặc sản như ST25, ST24.
- Mềm – xốp – tơi hạt: đặc trưng của các giống gạo nở hoặc gạo lâu năm.
- Dẻo nhiều hoặc dẻo vừa: tùy hàm lượng amylopectin – quyết định cơm dẻo hay khô.
- Nở nhiều khi nấu: thường là các giống gạo cho cơm xốp, phù hợp nấu quán ăn.
Những đặc tính này giúp người tiêu dùng dễ chọn gạo theo khẩu vị và mục đích chế biến.
Các yếu tố ảnh hưởng đến đặc tính của gạo
Chất lượng hạt gạo không chỉ phụ thuộc giống mà còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác:
- Độ ẩm: Gạo có độ ẩm lý tưởng 14 – 15% sẽ dẻo và ngon nhất. Độ ẩm cao dễ ẩm mốc, còn quá thấp làm hạt khô, dễ gãy.
Thời gian bảo quản: Gạo để lâu sẽ mất mùi thơm tự nhiên, giảm độ dẻo và có thể xuống màu. - Nhiệt độ bảo quản: Nhiệt độ lý tưởng 28 – 30°C giúp hạn chế sâu mọt và giữ nguyên chất lượng.
- Điều kiện xay xát: Xay quá kỹ sẽ mất dưỡng chất; xay quá sơ lại làm gạo dễ hư.
- Nguồn nước và đất trồng: Ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị tự nhiên của gạo, như gạo ST25 lúa – tôm có hương thơm đặc trưng nhờ vùng nuôi tôm – trồng lúa đặc biệt.
2. Tính chất của một số loại gạo do TOMAX Holding phân phối
Gạo ST25 tấm tôm hữu cơ
Gạo ST25 Tấm Tôm hữu cơ là một sản phẩm đặc biệt của TOMAX được tách ra từ dòng ST25 Lúa Tôm theo quy trình chọn lọc kỹ lưỡng. Hạt gạo được chọn lọc trắng trong, đồng đều, khi nấu cho ra cơm dẻo mềm, thơm nhẹ mùi cốm non và lá dứa, vị ngọt dịu, hậu ngọt. Đặc biệt, dù để nguội, cơm vẫn giữ độ mềm, tơi; rất phù hợp cho bữa cơm gia đình hay cơm nguội ngày hè. Gạo được canh tác theo phương pháp hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên giữ được tinh túy của từng hạt, đảm bảo an toàn và dinh dưỡng cho người tiêu dùng.
Gạo ST25 lúa – tôm hữu cơ
Gạo ST25 Lúa Tôm Deli Rice do TOMAX Holding phân phối là kết quả của mô hình canh tác lúa – tôm bền vững tại Đồng Bằng Sông Cửu Long. Hạt gạo dài, trắng trong, không lẫn tạp chất, khi nấu cho cơm mềm dẻo, thơm mùi cốm non và lá dứa đặc trưng, vị đậm đà và giữ được hương vị kể cả khi cơm nguội. Gạo được trồng theo tiêu chuẩn hữu cơ, không dùng phân bón hóa học, không thuốc trừ sâu; nhờ đó an toàn cho sức khỏe, phù hợp cho mọi thành viên trong gia đình kể cả trẻ nhỏ hay người cần chế độ ăn sạch. Ngoài ra, nhờ hàm lượng dưỡng chất và cấu trúc tinh bột tốt, ST25 Lúa Tôm hữu cơ dễ tiêu hóa, giúp người dùng yên tâm khi sử dụng lâu dài.
Gạo ST25 Dak Lak canh tác hướng hữu cơ
Gạo ST25 Đắk Lắk là một biến thể của ST25, được canh tác tại vùng cao nguyên Tây Nguyên – nơi đất đai, khí hậu và nguồn nước lý tưởng giúp cây lúa phát triển tốt. Hạt gạo thon dài, đồng đều, trắng trong, không bạc bụng; khi nấu cơm mềm dẻo, tơi và thơm đặc trưng, với hậu vị ngọt dịu, giữ mùi thơm ngay cả khi để nguội, đây là lý do nhiều gia đình lựa chọn Đắk Lắk cho bữa cơm thường nhật.Việc canh tác theo hướng hữu cơ, với quy trình khép kín và kiểm soát nghiêm ngặt từ đồng ruộng đến túi gạo giúp ST25 Đắk Lắk đảm bảo an toàn, sạch và giữ nguyên dinh dưỡng.
Gạo Đài thơm 8
Gạo Gạo Đài Thơm 8 do TOMAX Holding phân phối là lựa chọn cân bằng giữa chất lượng và chi phí. Hạt gạo dài, trắng muốt; khi nấu cơm có độ dẻo vừa phải, mềm mại, thơm nhẹ và ngọt tự nhiên phù hợp cho bữa cơm gia đình hoặc dùng thường ngày. Gạo Đài Thơm 8 không quá dẻo như ST25 nhưng lại dễ ăn, dễ kết hợp với nhiều món mặn hoặc món nhiều gia vị, phù hợp với khẩu vị gia đình Việt. Với mức giá hợp lý hơn so với các dòng gạo cao cấp, Đài Thơm 8 là lựa chọn phù hợp để sử dụng thường xuyên mà vẫn giữ được chất lượng cơm ngon – mềm – ổn định.
Gạo Jasmine
Gạo Gạo Jasmine trong danh mục của TOMAX Holding nổi bật với hạt gạo nhỏ, mềm, có mùi thơm nhẹ dễ chịu và độ dẻo mềm vừa phải. Khi nấu, cơm từ Jasmine dễ nở, ẩm, giữ độ mềm lâu và phù hợp với nhiều món ăn có gia vị mạnh như cà ri, món xào hay món miền Nam. Jasmine là lựa chọn phổ biến cho những bữa ăn đơn giản hàng ngày, hoặc khi bạn muốn cơm mềm, dễ ăn mà không cần cầu kỳ. Theo thông tin từ cửa hàng phân phối của TOMAX, Jasmine luôn được bảo quản kỹ càng để giữ chất lượng và độ tươi lâu trước khi đến tay người tiêu dùng.
3. Kết luận
Việc hiểu rõ các tính chất của gạo không chỉ giúp bạn lựa chọn loại gạo phù hợp cho gia đình mà còn cực kỳ quan trọng đối với những ai kinh doanh gạo hoặc sử dụng gạo với số lượng lớn. Một hạt gạo ngon cần đảm bảo từ giống lúa, quy trình canh tác, công nghệ xay xát đến bảo quản. TOMAX Holding với kinh nghiệm và hệ thống phân phối chuyên nghiệp mang đến những sản phẩm gạo chất lượng cao, ổn định, phù hợp cho mọi nhu cầu từ gia đình đến doanh nghiệp. Chọn đúng gạo có nghĩa là bạn chọn đúng chất lượng cho sức khoẻ và bữa ăn hằng ngày.
